آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است. این بنای یادمان توسط هوشنگ سیحون بر پایهٔ طرح پیشین آن توسط حسین لرزاده با کمی تغییرات در ابعاد و اندازه و تزئینات، طراحی و بازسازی شد.
فردوسی که بود؟
ابوالقاسم فردوسی توسی، شاعر حماسه سرای ایرانی است که در سال ۳۲۹ هجری قمری در توس خراسان متولد شد و در سال ۴۱۶ هجری قمری در گذشت. به عقیده ی بسیاری از کارشناسان، وی را می توان بزرگترین سراینده ی پارسی‌گو دانست که موفق شد در مدت زمان زندگی اش به یکی از بزرگترین کارها دست بزند و شاهنامه را بسراید. وی به القاب دیگری همچون حکیم سخن، حکیم توس و استاد سخن نیز شهرت دارد و در سراسر جهان زبانزد خاص و عام است. هنگامی که زبان دانش و ادبیات در ایران زبان عربی بود، فردوسی با سرودن شاهنامه توانست جانی تازه به فرهنگ ما ببخشد و همه ی ما جاودانگی زبان فارسی را تا به امروز مدیون تلاش های او هستیم.
شاهنامه کتابی است که در آن نزدیک به ۶۰۰۰۰ بیت وجود دارد و به عنوان یکی از بزرگ ترین و برجسته ترین سروده های حماسه ای جهان از آن یاد می شود که نتیجه ی دست کم سی سال رنج و تلاش فردوسی است. این شاهکار ادبی، اسطوره‌ها، افسانه ها و تاریخ ایران را از آغاز تا حمله اعراب به ایران در سده ی هفتم و در چهار دودمان پادشاهی پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان به تصویر می کشد و سه بخش اسطوره‌ای (از روزگار کیومرث تا پادشاهی فریدون)، پهلوانی (از خیزش کاوه آهنگر تا مرگ رستم) و تاریخی (از پادشاهی بهمن و پیدایش اسکندر تا گشایش ایران به دست اعراب) را در بر دارد.
آرامگاه فردوسی
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله 20 کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است.
ساختمان فعلی آرامگاه فردوسی و موزه توس که الهام گرفته از شیوه معماری هخامنشی به ویژه آرامگاه کوروش بود به دستور انجمن آثار ملی در سال ۱۳۴۳ آغاز و با نظارت مهندس هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۷ به انجام رسید. نمای بیرونی بنا شامل عناصر تزئینی هخامنشی به خصوص ستونها و سرستونها است و اشعاری که بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده از حکیم فردوسی و معرف اندیشه و شخصیت وی می باشد. بخش فوقانی بنا بصورت توخالی ساخته شده و فضای داخلی آن نیز علاوه بر الهام گرفتن از معماری دوره اشکانی شامل 20 ستون مرمری در پائین و 8 ستون در بخش فوقانی است. در بخش هایی از آرامگاه نیز دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی نصب گردیده که نمایش صحنه هایی از روایات شاهنامه است.
بنای کنونی دارای نهصد متر سطح زیربنا، و ساخته شده از بتون و سنگ و کاشی است. بخش فوقانی بنا، که در اجرای اولیه توپر بود این بار میان‌تهی ساخته شد. سقف داخلی آن هم با کاشی‌کاری معرق و متأثر از عناصر تزیینی دورهٔ هخامنشی و عصر فردوسی روکاری شد. دیوارهای آن هم تماماً با سنگ هایی از منطقهٔ توس نماسازی شد. هیأت کلی بنا آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد را تداعی می کند.
اینک باغ آرامگاه که حدود شش هکتار مساحت، و یک موزه و کتابخانه دارد، سالانه بیش از یک میلیون زائر و شیفتهٔ فردوسی را می پذیرد. با این همه فضلای اهل ادب ایران این مجموعه را درخور شأن رفیع فردوسی نمی دانند و در صدد توسعه و آبادی آنند.
]]>آرامگاه مولوی در کدام شهر است
آرامگاه مولوی در شهر قونیه، میان دو استان آنتالیا و آنکارا واقع شده است. استان قونیه بزرگترین استان کشور ترکیه است که بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارد.
مولوی در سال ۶۰۴ هجری قمری در شهر بلخ زاده شد. اما علت اینکه به شهر قونیه رفت و سالها در این شهر زندگی کرد بر می گردد به دعوت علاءالدین کیقباد سلجوقی از مولوی برای رفتن به قونیه. این سفر مولوی باعث شد که او تا آخر عمر در شهر قونیه ساکن شود.
مولوی در سال ۶۷۲ در قونیه درگذشت و در خانه اش که امروز به عنوان آرامگاه مولوی شناخته می شود، دفن شد.
تاریخ دقیق وفات مولوی، روز ۱۷ دسامبر سال ۱۲۷۳ میلادی می باشد که به تاریخ شمسی معادل می شود با ۲۶ آذر سال ۶۵۲٫
آرامگاه مولوی در شهر قونیه، محل برگزاری مراسم سالگرد درگذشت مولوی می باشد که هر ساله دوست داران این شاعر و عارف بزرگ از جای جای جهان، به این شهر می روند تا در این مراسم خاص شرکت کنند.
مراسم درگذشت مولوی هر سال از ۷ دسامبر آغاز می شود و تا ۱۷ دسامبر ادامه می یابد.
این مراسم ده روزه با افتتاحیه ای تحت عنوان «شب وصلت» شروع می شود. در مرکز شهر قونیه، تپه ای وجود دارد به نام تپه کی قباد، که در ظهر روز هفدهم آذر، چراغ پی سوزی را بر آن روشن می کنند، به این بهانه که این تپه، جایی است که شاهد مولوی و شمس در اولین دیدارشان است. سپس جوانانی با لباس هایی خاص، ساز می نوازند و به سمت آرامگاه مولوی روان می شوند. مردم در پشت سر آنها راه می افتند و شهر قونیه را از احترام و یاد به مولوی سرشار می کنند.
زنان پرچم هایی به دست می گیرند و در میدان آرامگاه مولوی به همراه دیگر تماشاگران به نظاره این مراسم می ایستند و سرودهایی که در هوای شهر قونیه طنین انداز می شود را زمزمه می کنند.
در طول این ده روز آرامگاه مولوی شاهد مراسم و مناسک خاصی است که از میان آنها می توان به رقص سماع اشاره کرد. اگر به عرفان و ادبیات و هنرهای نمایشی علاقه دارید، ملاقات یا شاید بهتر باشد بگوییم زیارت آرامگاه مولوی لطف زیادی خواهد داشت. خاصه در این دوره ده روزه که تقریبا از ۱۷ آذر تا ۲۷ آذر به طول می انجامد و دیدنی ها، لطافت ها و زیبایی های بسیاری برای شما به همراه خواهد داشت. اشعار مولوی در همه جا به گوش و چشم می رسند و انسان را به یک حال معنوی سوق می دهند.
آخرین شب این دهه در آرامگاه مولوی، با مراسم «شب عروس»، شهر قونیه را نورانی و پر از یاد این شاعر به نورْ رسیده می کند.
یک نکته در مورد آرامگاه مولوی که می تواند برای شما جالب باشد، این است که آرامگاه مولوی به عنوان موزه در شهر قونیه به عنوان یکی از سه جاذبه گردشگری کشور ترکیه، انتخاب شد.
آرامگاه مولوی که حالا دیگر به موزه تبدیل شده است، شامل آثاری تاریخی و ارزشمند چون دست‌نوشته‌های قدیمی، قرآن‌های خطی،دیوان حافظ، آلات موسیقی دوران رومی و آثار هنری دوران سلجوقی و همچنین آثار به جا مانده از گذشتگان از جمله البسه، کلاه، تسبیح، جانماز می باشد.
پدر مولوی، بهاءالدین ولد، پسرش و چند تن دیگر از اقوام و نزدیکان مولوی هم در این آرامگاه آرمیده اند.
]]>
علامه علي‌اکبر دهخدا (۱۲۵۷ تهران – ۷ اسفند ۱۳۳۴ تهران)، اديب، لغت‌شناس، سياست‌مدار و شاعر ايراني و نيز مؤلف و بنيان‌گذار لغت‌نامه دهخدا بود. مقبره علامه دهخدا در قبرستان ابن بابويه شهرري قرار دارد.
فعاليتهای دهخدا:
همزمان با آغاز مشروطيت، دهخدا با همکاري مرحوم جهانگيرخان و مرحوم قاسم خان، روزنامه معروف صور اسرافيل را منتشر کرد که از جرايد بنام و مهم صدر مشروطيت بود. جذاب ترين قسمت اين روزنامه يک ستون طنز بود که تحت عنوان «چرند و پرند» به قلم علامه دهخدا و با امضاي «دخو» نوشته مي شد. سبک نگارش اين ستون در ادب فارسي بي سابقه بود و مکتب جديدي را در عالم روزنامه نگاري و نثر معاصر فارسي پديد آورد.
دهخدا با شجاعت و جسارت تمام همه مفاسد اجتماعي و سياسي آن روزگار را با روش طنز در آن مقالات منتشر مي کرد. علی اکبر دهخدا يکي از بنيانگذاران طنز ايران است. مقالات او آتش در جان مستبدان و درباريان مي انداخت.
نمونه اي از طنز دهخدا، اين بزرگ مرد سياست و فرهنگ ايران را مي خوانيم:
گفت: نخور! عسل و خربزه با هم نمي سازند، و خورد. يک ساعت ديگر، طرف را ديد مثل مار به خودش مي پيچيد. گفت: نخور! اين دو با هم نمي سازند. گفت: حالا که اين دو با هم ساخته اند که من را از ميان بردارند.
مقالات طنز آميز دهخدا به خاطر آنکه به زبان مردم کوچه و بازار نوشته شده و به خدمت همان مردم در آمده بود و دردها و نيازهاي آنان را باز مي گفت در قلب مردم نفوذ بسيار کرده بود و خوانندگان بسيار داشت. صور اسرافيل مهمترين روزنامه دوره اول مشروطيت در ايران بود.
پس از درگذشت «مظفرالدين شاه» و به روي کار آمدن«محمد علي ميرزا» و مخالفت وي با مشروطيت و آزاديخواهان به دستور وي مجلس به توپ بسته شد و جمعي از آزاديخواهان تبعيد و دستگير شدند و دهخدا که جز گروه آزاديخواهان بود به پاريس تبعيد شد. علامه دهخدا در آنجا و سپس در سوئيس به انتشار مجدد روزنامه صوراسرافيل دست زد. هر نسخه آن به گوشه اي از دنيا مي رفت و مرکز نشر صوراسرافيل، به مرکز مراجعات ايرانيان مشروطه طلب تبديل شده بود.
پس از تبعيد محمد علي ميرزا، علی اکبر دهخدا به استدعاي مشروطه طلبان به ايران آمد و به عنوان نماينده به مجلس شوراي ملي راه يافت. در دوران جنگ جهاني اول، دهخدا در يکي از روستاهاي چهارمحال بختياري ايران سکونت داشت و پس از پايان جنگ به تهران بازگشت و از امور سياسي کناره گرفت و به کارهاي علمي و فرهنگي مشغول شد و تا پايان عمر پر ثمر خويش، به مطالعه و پژوهشهاي خود ادامه داد.
مسئولیت ها و مقام های علی اکبر دهخدا
• کار در وزارت امور خارجه
• انتشار روزنامه صور اسرافیل و سروش
• نماینده مجلس شورای ملی
• رئیس دفتر وزارت معارف
• رئیس تفتیش وزارت عدلیه
• رئیس مدرسه علوم سیاسی
• رئیس مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی تهران
آثار دهخدا
امثال و حکم از آثار دهخدا است که در چهار جلد شامل امثال فارسی است و در کنار آنها اصلاحات و کنایات و موضوعات فراوانی را نیز نقل کرده است.
از آثار دهخدا می توان به ترجمه عظمت و انحطاط رومیان اشاره کرد که تألیف منتسکیو است و تاکنون به چاپ نرسیده است.
ترجمه روح القوانین اثر منتسکیو از دیگر آثار دهخدا است.
فرهنگ فرانسه به فارسی که شامل لغات علمی، تاریخی، ادبی، جغرافیایی و طبی است و مرحوم دهخدا معادلهای دقیق آنها را به دست داده است و این کتاب نیز تاکنون به طبع نرسیده است.
شرح حال ابوریحان بیرونی نیز از آثار دهخدا است که همزمان با سالگرد تولد بیرونی تالیف شده و به چاپ رسیده است.
حاشیه بر دیوان ناصر خسرو که دهخدا در تصحیح اشعار و توضیح بعضی نکات مطالبی بر این دیوان افزوده است.
تصحیحاتی در دیوان سید حسن غزنوی نیز از دیگر آثار دهخدا است که چاپ شده است.
دهخدا تصحیحاتی بر دیوانهای حافظ، منوچهری، فرخی، مسعود سعد، سوزنی دارد.
چرند و پرند که مجموعه مقالات انتقادی دهخداست و در صوراسرافیل چاپ شده است.
دیوان اشعار که حاوی اشعار گوناگون دهخدا است.
لغت نامه دهخدا که مفصل ترین کتاب لغت در زبان فارسی است و علاوه بر آن اعلام نیز با شرح و تفصیل در این کتاب آمده است. دهخدا برای تالیف این کتاب نزدیک چهل سال وقت صرف کرده و نزدیک صد نفر با وی همکاری داشته اند.
آرامگاه پوریای ولی در کجا قرار دارد؟
اين شهر با قدمت 2500 ساله، آرامگاه «پوریای ولی» پهلوان ایرانی را در خود جای داده است.
خبرگزاری فارس: «خیوه» نام شهری با حدود نیم میلیون نفر جمعیت و با قدمت 2500 ساله واقع در منطقه «خوارزم»، آرامگاه «پوریای ولی» پهلوان ایرانی را در خود جای داده است.
«خیوه» نام شهری است با حدود نیم میلیون نفر جمعیت که در «خوارزم» واقع شده است.
شهر خیوه در حدود هزار کیلومتری شمال غرب «تاشکند»، پایتخت ازبکستان و در 600 کیلومتری شمال «بخارا» واقع شده و اقتصاد آن برپایه کشاورزی است.
باستان‌شناسان خیوه مرکز سرزمین خوارزم را با قدمت 2500 ساله عنوان می‌کنند.
خیوه شهری است با مجموعه‌ای از بناهای تاریخی که در حصاری از خشت و گل به نام «ایشان‌قلعه» یا «ایچان‌قلعه» قرار گرفته است.
این بناها که به سبک معماری اسلامی و ایرانی ساخته شده، شامل دروازه‌ها، مسجدها، مدرسه‌ها، آرامگاه‌ها، گرمابه‌ها، کاخها و خانه‌های سنتی بوده و همواره مورد توجه باستان‌شناسان و تاریخ‌دانان بوده و جهانگردان بسیاری را به خود جذب کرده است.
آرامگاه «پوریای ولی» در میان این مجموعه فرهنگی- تاریخی قرار داشته و خود یک مجموعه فرهنگی ـ تاریخی است و در دوره سده‌های هشتم تا چهاردهم هجری (14 تا 20 میلادی)، برای بزرگداشت نام «پهلوان محمود» پسر پوستین‌دوزی که علاوه بر پهلوانی، شاعر و جوانمرد نیز بود، ساخته شده است.
آرامگاه پوریای ولی زیارتگاهی باشکوه که در مرکز قلعه واقع شده، این شخصیت محبوب، شاعر، فیلسوف و پهلوان معروفی در ایران و هند بوده است.
خیوه شامل 2 بخش است، بخش بیرونی «دوشان قلعه» نام دارد که این بخش دارای 11 دروازه بوده و بخش درونی «ایچان‌قلعه» نام دارد و این بخش دیواری خشتی دارد که اطرافش را فراگرفته و برخی بر این باورند که این دیوار در سده 10 میلادی ریخته شده است.
این دیوارها که بلندای آن به 10 متر می‌رسد به سده هفدهم میلادی باز می‌گردد.
این شهر 50 اثر تاریخی و 250 خانه قدیمی که بیشترشان به سده‌های هجدهم و نوزدهم بازمی‌گردند، دارد. برای نمونه مسجد «آدینه» این شهر در سده دهم میلادی راه‌اندازی و در سال‌های 1788- 1789 میلادی بازسازی شد.
شهر اورگنج فعلی در قرن هفدهم میلادی احداث شده و داستان پیدایش این شهر بدین ترتیب است، شهر اورگنج قدیم که در مسیر رودخانه «آمودریا» (جیحون) قرار داشت و از رونق تجاری و آبادانی برخوردار بود .
اما پس از مدتی به دلیل تغییر مسیر رودخانه به تدریج از رونق افتاد و از بین رفت و اورگنج فعلی در فاصله 170 کیلومتری شهر قدیم ساخته شد. (محل اورگنج قدیم در حال حاضر در خاک ترکمنستان قرار دارد.)
در تاریخ خیوه همچنین آمده است که مسلمانان بر این شهر مسلط شده و از آن پس این شهر به عنوان بخشی از جهان اسلام شناخته شد.
در قرون 9 تا 13 میلادی، خوارزمشاهیان در این منطقه حکومت می‌کردند و در قرن 14 و 15 میلادی، این منطقه به عنوان بخشی از حکومت تیمور محسوب گردید.
خیوه در سال 1870م. تحت قیمومت روسیه درآمد و در سال 1920 پس از انقلاب سوسیالیستی، جمهوری خیوه تشکیل شد
]]>